Karamin Turken Raha Tare Da Batsa a Wakokin Amali Sububu

    Citation: Bunguɗu, U.H. (2022). Waƙoƙin Amali SububuAhmadu Bello University Press Limited.

    Domin samun cikakken littafi, a tuntuɓi:

    Dr. Haruna Umar Bunguɗu
    (Sarkin Gobir Na Bunguɗu)
    Email: harunaumarbungudu@gmail.com
    Phone: 08065429369

    Waƙoƙin Amali  Sububu

    Ƙaramin Turken Raha Tare Da Batsa a Waƙoƙin Amali Sububu

    Shehun malami ya yi bayanin cewa “wannan turke ya ƙunshi shirya kalmomi na raha a gabatar da su ta yadda za su sanya wani karsashi da nishiɗi a cikin zuciya inda wani bi baki yakan bayyana wannan hali a fili ta hanyar yin dariya” (Gusau 2008. Sh 389).

        

    Ga misalin wannan turken a cikin waƙar Amali kamar haka:

    Jagora : Kui aniya ku saba da ƙwazo,

     : Kun san biɗa ba ta ƙin ku,

     : In ka ga yaro da mata tcadadda,

     : Tana runguma tai,

     : Hannunta na lalaba tai,

    : Ya yi baƙi ƙirin da baƙin lalle.

    : Abu dai kamaz zai karewa[1],

    : Allan ko baran bai karewa,

    : Nonnonta na inguza tai,

    : Ka tabbatar ya yi gabce,

    : Ka san ba ta iske shi kyauta,

    ’Y/Amshi : Sai an sha wuya za a shan daɗi.

     : Bai san wuyag gargare ba,

    : Ga Garba can za mu jiɗa,

    : Namijin da noma ka wa haske.

    (Amali  Sububu: Garba)

        

    A wata waƙa Amali ya fitar da wannan turken

     

    Jagora : Kyawon yaro ya auri yarinya,

     : Shi ak kyau hakan na ga dai.

    : Kyawon yaro shi auri yarinya,

    : Ga kyawonta ga hali.

    : Kyawon yaro ya auri yarinya,

    : Ga kyawo da natsuwa,

    : Kuma dus sanda ya shigo ɗakin,

    : Ta zamna mashi gado,

    : Kuma dus sadda tag ganai ɗakin,

    : Ga shanya[2] tana yi mai,

    : Sai ta yi ban hihhike[3],

    : Ta kyabta idonta ta ɗauka mashi  gira.

    : In wani wayau gare shi ta amshe,

    : Rannan ba shi da shiya.

    : Sai ka ga yaro shina rawa da haɓa,

    : Ta hyaɗa shi ga gado.

    : Ba ta bari nai hita cikin ɗakin,

    : Sai ta ƙoshi da shiya,

    : To ko ta bas shi ya ya hito ɗakin,

    : Ba shawad da zai gani.

    ’Y/Amshi : Ai duw wata shawa tana cikin ɗakin,

     : Dawo wa yakai maza[4].

    : Ya riƙa noma da gaskiya,

    : Na Bakwai bai saba da zama,

    : Aikau jikan  Tayawo ɗan Mamman,

    : Kunkelen[5] hwashin ƙasa.

    (Amali  Sububu: Aikau)

     

    Akwai maganganu a cikin waɗannan ɗiyan waƙar na sama waɗanda suke raha ne kawai, wasu kuma batsa ne mawaƙin yake fitarwa a waƙoƙin nasa, wannan kuma ba sabon abu ba ne ga mawaƙan Hausa, amma ba a son ana faɗarsu kaitsaye a cikin jama’a a al’adance, kuma idan mutum yana da kunya ba zai iya yin irin waɗannan maganganun ba a gaban kowa.



    [1]  Karyewa.

    [2]  Jan ra’ayin miji don a tayar masa da sha’awar jima’i.

    [3]  Sakin wata alama wadda za ta nuna son a sadu (Jima’i), kamar fari da ido da ɗauka gira da wawan zama da sauransu.

    [4]  Da sauri ba wani ɓata lokaci

    [5]  Mai ƙarfi.

    No comments:

    Post a Comment

    ENGLISH: You are warmly invited to share your comments or ask questions regarding this post or related topics of interest. Your feedback serves as evidence of your appreciation for our hard work and ongoing efforts to sustain this extensive and informative blog. We value your input and engagement.

    HAUSA: Kuna iya rubuto mana tsokaci ko tambayoyi a ƙasa. Tsokacinku game da abubuwan da muke ɗorawa shi zai tabbatar mana cewa mutane suna amfana da wannan ƙoƙari da muke yi na tattaro muku ɗimbin ilimummuka a wannan kafar intanet.