Alalen Zamani Da Yadda Ake Yin Su (Alalen Wake, Alale Mai Miya, Alale Mai Kwai, Alale Mai Ganye, Alale Mai Kayan Ciki, Alale Mai Kwai Da Kifi)

    Abubuwan Da Ke Ciki

    Gabatarwa

    Alale  dai abinci ne mai saurin Æ™osar da mutum kai tsaye, kamar dambu. Yayin samar da alale, akan yi amfani da wake  ne wanda ake markaÉ—awa bayan an gyara an wanke . Yanayin kayan haÉ—in da ake sanya masa kuma ya danganta da nau’in alalen da ake son yi. A Æ™asa an kawo wasu daga cikin nau’o’in alale da ake samu a Æ™asar Hausa . Wasu daga cikinsu gadajju ne daga iyaye da kakanni. Wasu kuwa an samu ilimin yin su ne a zamanance.

    Alalen Wake

    Kayan haÉ—in da za a tanada:

    i. Albasa

    ii. Gishiri

    iii. Hanta

    iv. Kabeji

    v. Kayan Ƙamshi

    vi. Kifi

    vii. Man gyaÉ—a

    viii. Ruwa

    ix. Wake

    Za a jiÆ™a wake  da ruwa, bayan ya jiÆ™a, sai a wanke  a surfe ; sannan a gyara a cire hancin. Daga nan, a wanke tarugu da tattasai da albasa  a zuba a ciki a niÆ™o su gaba É—aya. Za kuma a nemo kabeji a yanka Æ™anana a zuba a ciki, sai a saka kayan Æ™amshi da gishiri da man gyaÉ—a . Za a É—auko kifi da hantar da aka tafasa a yanka Æ™anana-Æ™anana a zuba a ciki. Daga nan za a zuba gwangwani ko leda a jera a cikin tukunya  domin dafawa. Yayin da ya nuna, za a ga ledar ta sake Æ™ullin alalen.

    Alale Mai Miya

    Kayan haÉ—in da za a tanada:

    i. Alayyafu

    ii. Albasa

    iii. Gishiri

    iv. Kayan ciki

    v. Kayan yaji

    vi. Magi

    vii. Mai

    viii. Ruwa

    ix. Tarugu

    x. Tattasai

    xi. Tumatur

    xii. Wake

    Za a surfa wake  kamar yadda ya gabatar, sai a wanke  shi sosai. Haka ma, za a wanke tarugu da tattasai da albasa  a haÉ—e a markaÉ—a. Idan an kawo, za a zuba É—an gishiri kaÉ—an a juya shi sosai a saka mai soyayye a cikin Æ™ulun a sake juyawa. Sannan a saka Æ™ulun a cikin gwangwani ko a leda. Yanzu mafi yawanci ana amfani da robobi  Æ™anana maimakon gwangwani da leda duba da kula da lafiyar jama’a. Dalili kuwa shi ne, gwangwani zai iya yin tsatsa, wanda hakan na iya illa ga lafiya. Daga nan kuma za a hura wuta  a aza tukunya  a zuba ruwa a ciki sannan a jera robobin; wata saman wata. Sai kuma a samu leda a rufe a saka marfin tukunya a rufe.

    A É“angare guda kuwa, za a jajjaga tarugu da tattasai da tumatur a soya a saka kayan yaji a ciki. Sai a saka kayan ciki waÉ—anda da ma an riga da an tafasa su ba da ruwa ba. Za a yi sanwa a saka magi a ciki, idan ta tafaso, za a iya watsa alayyafu ba mai yawa ba. Wannan miya  da ita za a ci alalen wake .

    Alale Mai Ƙwai a Tsakiya

    Kayan haÉ—in da za a tanada:

    i. Albasa

    ii. Gishiri

    iii. Magi

    iv. Mai

    v. Ƙwai

    vi. Ruwa

    vii. Tarugu

    viii. Tattasai

    ix. Wake

    Shi ma wannan  nau’in alale ana samar da shi ne kamar dai yadda aka yi bayanin sauran da ke sama. Bambancin kawai shi ne, kafin a zuba Æ™ullun cikin leda ko gwangwani ko roba, to za a dafa Æ™wai da gishiri. Bayan Æ™wai ya dafu, sai a É“are bayan. Wannan É“ararren Æ™wai ne za a riÆ™a É—auka ana sanyawa a cikin Æ™ullin alalen. Bayan ya dafu, Æ™wan zai kasance a tsakiyar cikin alalen.

    Alale Mai Ganye

    Kayan haÉ—in da za a tanada:

    i. Albasa

    ii. Ganye

    iii. Gishiri

    iv. Kayan yaji

    v. Magi

    vi. Mai

    vii. Ruwa

    viii. Tarugu

    ix. Tattasai

    x. Wake

    Shi ma alale mai ganye kamar yadda ake yin alale mai ƙwai a tsakiya ake yin sa. Inda suka bambanta shi ne, a wurin niƙa za a yanka ganye a saka cikin ƙullun alale. Daga nan za a jajjaga ƙullun sosai duk ya haɗe tare da ganyen , sai kuma a saka sauran kayan haɗin da ake buƙata.

    Alale Mai Kayan Ciki

    Kayan haÉ—in da za a tanada:

    i. Albasa

    ii. Gishiri

    iii. Kayan ciki

    iv. Kayan yaji

    v. Magi

    vi. Mai

    vii. Ruwa

    viii. Tarugu

    ix. Tattasai

    x. Wake

    Shi ma haka za a yi kamar sauran alale da aka bayyana a sama. Sai dai a wurin sa kayan cikin za a tafasa su ba tare da ruwa ba, sai a saka albasa  da É—an magi a ciki. Idan an niÆ™a Æ™ullun waken za a saka kayan ciki a ciki a motse. Bayan nan sai a saka sauran kayan haÉ—i a dafa da su tare.

    Alalen Æ˜wai da Kifi

    Kayan haÉ—in da za a tanada:

    i. Albasa

    ii. Attarugu

    iii. Gishiri

    iv. Kayan Ƙamshi

    v. Kifi

    vi. Kori

    vii. Magi

    viii. Man gyaÉ—a

    ix. Ƙwai

    x. Ruwa

    Shi ma wannan  alalen, Æ™wai za a fasa a jiye gefe guda. Sai a É—auko kifi a cire masa Æ™aya sosai a juye a ciki a zuba magi da gishiri da kayan Æ™amshi cikin Æ™wan. Sannan kuma sai a jajjjaga tarugu da albasa  a zuba ciki, sai a Æ™uƙƙulla a cikin leda kamar za a yi alale a É—ora kan wuta . Idan ya dahu sai a sauke a cire leda domin ya sha iska. Bayan ya sha iska ne kuma za a yayyanka. Daga nan a sake fasa wani Æ™wai kamar guda uku ko huÉ—u, sai a dinga tsoma wannan alale cikin ruwan Æ™wan ana soyawa da mangyaÉ—a mai zafi .

    Kammalawa

    Alale  dai ya kasance abinci ne sananne sosai a Æ™asar Hausa . Kamar yadda aka bayyana a sama, wake  shi ne babban kayan haÉ—in irin wannan  nau’in abinci. Sai dai zamani ya zo da hanyoyi daban-daban da ake sarrafa shi.  

    Citation (Manazartar Littafin):   Sani, A-U. & Umar, H.A. (2022). Cimakar Hausawa. Kano: WT Press. ISBN: 978-978-984-562-9.

    Get a copy:
    To obtain a copy of this book, kindly send a WhatsApp message to:
    +2348133529736

    You can also write an email to:

    No comments:

    Post a Comment

    ENGLISH: You are warmly invited to share your comments or ask questions regarding this post or related topics of interest. Your feedback serves as evidence of your appreciation for our hard work and ongoing efforts to sustain this extensive and informative blog. We value your input and engagement.

    HAUSA: Kuna iya rubuto mana tsokaci ko tambayoyi a ƙasa. Tsokacinku game da abubuwan da muke ɗorawa shi zai tabbatar mana cewa mutane suna amfana da wannan ƙoƙari da muke yi na tattaro muku ɗimbin ilimummuka a wannan kafar intanet.